Jump to content

Tavio Amorin

Tso Wikipedia

Tavio Ayao Tobias Amorin (20 Adeamekpɔxe 1958 – 29 Siamlɔm 1992) nye Togolese sosialist dunyahela. Exɔ ŋgɔ na Pan-African Sosialist Party, si ƒe nukpɔsusua kpɔ ŋusẽ ɖe ame ŋkutawo abe Marcus Garvey, Kwame Nkrumah kple Cheikh Anta Diop ene dzi.

Wodzi Amorin le Lomé. Enye Republic ƒe Aɖaŋuɖotakpekpe Kɔkɔtɔ me tɔ, woɖoe le ƒe 1991 me abe ɣeyiɣi ƒe tɔtrɔ ƒe sewɔtakpekpe ene, eye mlɔeba la, eva zu dunyahehe kple amegbetɔ ƒe gomenɔamesiwo ŋuti nyawo ƒe zimenɔla. Enye Demokrasi Tsitretsiɖeŋulawo ƒe Ðoɖowɔwɔ le Togo (Codii le Fransegbe me) ƒe agbalẽŋlɔla mavɔ hã.

Esi wònye Dukplɔla Gnassingbe Eyadema ƒe ŋutasẽdziɖuɖu ƒe tsitretsiɖeŋula si ƒoa nu faa ta la, ŋutsu eve siwo womenya o siwo woxɔ se be wonye dedienɔnɔdzikpɔlawo ƒe dɔwɔlawo le Siamlɔm 23, 1992. Wokplɔe yi kɔdzi zi gbãtɔ le dua me, eye emegbe woɖee le nya vevi aɖe me le Lomé ƒe ablɔwo dzi. Dukɔa yi Paris kɔdzi aɖe. Eku le Paris le ŋkeke ʋɛ aɖewo megbe le Siamlɔm 29. Exɔ ƒe 33.

Eƒe gɔmedzedze kple dɔwɔwɔ ƒe agbe kple dɔwɔwɔ

[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Wodzi Tavio Ayao Tobias Amorin le Adeamekpɔxe 20, 1958, 1958, le Lomé, eye wosrɔ̃ nu le Katoliko suku si nye Koketime ƒe gɔmedzesuku kple sekɛndrisuku le College Saint - Joseph le Lomé, si dzi dzɔdzɔmeŋutinunya nuwula aɖe da asi ɖo le ƒe 1977. Esi wòsusɔ na France la, exɔ deug le ƒe 1977 me. Dzɔdzɔmeŋutinunya hafi aʋu ayi kɔmpiuta dzi. Ebi ɖe dɔwɔƒewo ƒe ɖoɖowo me le Orsay Yunivɛsiti.

Esi Tavio Amorin nye aɖaŋuɖola le asitsatsa ƒe ɖoɖowɔwɔ me le France ƒe ʋɛ aɖewo megbe la, eʋu yi Ivory Coast. To tsɔtsɔke si amewo katã tsɔ le ƒe 1991 me dzi la, sɔhɛwo ƒe ŋgɔnɔla la xɔe le ƒe 1991 me be yeakpɔ gome le demokrasi ƒe yeyewɔwɔ ƒe dunyahehe me. Edze dunyahehe me aʋawɔwɔ gɔme to Pan-African Socialist (PSP) ƒe habɔbɔ ɖoɖo anyi kple sɔhɛ bubu siwo dina be yewoawɔ dɔ: Jean - Claude Edoh Ayanou, Me Wakilou Maurice Glilli, Francis Agbagli eye wòva zu to eƒe dzonɔameme kple eƒe gɔmedzenu me, si nye Dukɔa ƒe Takpekpe si nye Dukɔa ƒe Takpekpe si hea amewo ƒe susu . Siamlɔm–Dasiamime 1991 yi Fazao Xɔ si le Lomé.

Eƒe dunyahehe ƒe ɖokuitsɔtsɔna

[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Sɔhɛ kple Dukɔlɔ̃la vavãtɔ, si me didi vevie le dunyahehe, Marxtɔwo ƒe suku, Tavio Amorin bu nu tsɛe le dunyahehe me hack xoxo siwo na wòde dzesi eƒe nuteƒekpɔkpɔ ƒe anyimanɔmanɔ le Togolese dunyahehe me nu suesuewo me ta. Be ahedada nanye vodada alo ku na eƒe dukɔmevi geɖe o la, PSP ƒe ŋgɔnɔla ʋli nuwo ƒe dadasɔ ƒe masɔmasɔwo ɖɔɖɔɖo do ŋgɔ ta. Le dumeviwo katã gome la, eku drɔ̃e be mɔnukpɔkpɔ sɔsɔe le dekɔnuwo kple dɔwo ŋu. Tavio Amorin di be yeato etsɔme yeye aɖe vɛ. Agbenyuinɔnɔ kple nunya ƒe nɔnɔme tɔxɛ aɖewo nɔ esi siwo nana wòɖua eƒe nukpɔsusuwo dzi.

Tavio Amorin di be yeaɖe ameawo ƒe kluvinyenye dzi akpɔtɔ kple dzinɔameƒotɔ siwo kpɔa nu le didiƒe ʋĩ. to kpekpeɖeŋu nana Togotɔwo be woagaxɔ bubu ake me. Dukɔa ƒe Agbalẽŋlɔla gbãtɔ si kpɔa Akpahaa ƒe Sosialisttɔ Panafrican dzi ɖe fu na ɖoɖo si woɖo anyi la ƒe akpadzinɔlawo ŋutɔ. Mewɔ yeyea kple dunyahela xoxo gbegblẽawo o. Dzinɔameƒotɔ kple afɔku ƒe afɔku si ana agbe nabu nɛ. Le Yawoɖa, Siamlɔm 23, 1992 dzi le Tokoin - Gbonvie, si nye Lomé, fiadu Togo ƒe nuto aɖe la, Togo kpovitɔwo dze edzi eye wòku le eƒe abi siwo wòxɔ le Paris kɔdzi aɖe me le Siamlɔm 29, 1992. Pan-Africatɔ, Tavio Amorin va ɖo United States of Africa ɖoɖo anyi.

Aʋawɔʋu si nye ame kɔkɔtɔ, si nye demokrasi ƒe tsikɔwuame, Tavio Amorin te ŋu tsi eƒe ablɔɖe ƒe tsikɔwuame nu. Le Dasiamime 20, 1992 dzi la, woɖii ɖe ƒuta si le Lomé ƒe ameɖibɔ me. Ƒe wuietɔ̃ le amewuwu nyɔŋu sia megbe la, togbɔ be amedzidzelawo ƒe kpeɖodzinyawo ku ɖe afisi amedzidzelawo le ŋu hã la, wometsi dzi gbeɖe o. Womegatsɔ nya ɖe nyatoƒoetoto si ƒome si dzi ku dzɔ ɖo la tsɔ yi ʋɔnudrɔ̃ƒewo ŋu vaseɖe ɣemaɣi o.

Nyatakaka siawo tsoƒewo

[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]