Martin Van Buren

Tso Wikipedia

Martin Van Buren (Dzome 5, 1782 – Siamlɔm 24, 1862) nye United States ƒe dukplɔla enyilia. Eyae nye dukplɔla gbãtɔ si wodzi le United States ƒe Ðokuisinɔamesi ƒe Gbeƒãɖeɖe megbe, si wɔe be wònye dukplɔla gbãtɔ si wodzi abe U.S. dukɔmevi ene le ƒe 1776 megbe.[1]

Wodzi Van Buren le Kinderhook, New York, le ƒe 1782. Van Buren srɔ̃ senyawo to dɔwɔwɔ na Francis Sylvester me eye emegbe wòva zu senyala le ƒe 1803. Le ƒe 1821 me la, wotiam be manye United States Sewɔtakpekpe me tɔ, eye wònɔ New York teƒe. Dukplɔla Andrew Jackson tiae be wòanye Dukɔa ƒe Agbalẽŋlɔla le ƒe 1827. Le ƒe 1832 me la, eva zu United States of America ƒe Dukplɔla ƒe kpeɖeŋutɔ na Jackson, eye le ƒe 1836 me la, eva zu United States ƒe dukplɔla 8 lia. Le ɣeyiɣi akpa gãtɔ si me wònye dukplɔla me la, ganyawo nɔ gbegblẽm ŋutɔ, eye wobua fɔe ɖe eta. Eyae nye dukplɔla gbãtɔ si wodzi United States dukɔmevi, elabena wodzi amesiwo katã do ŋgɔ nɛ la nye Britaintɔwo teviwo do ŋgɔ na Amerikatɔwo ƒe Tɔtrɔ Kpata la.

Van Buren bu le dukplɔla ƒe tiatia si kplɔe ɖo me le ƒe 1840 me na William Henry Harrison. Le ƒe 1848 me la, egaʋli ho be yeanye dukplɔla abe Free Soil Party ƒe akpa aɖe ene, gake meɖu dzi o. Van Buren ku le Siamlɔm 24, 1862 dzi, le dzidɔ ta esi asrãdɔ dze edzi, le eƒe Lindenwald-nyigba dzi.

Agbenɔnɔ le ɖevime[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Wodzi Martin Van Buren le Dzome 5, 1782 dzi le Kinderhook, New York, le Albany ƒe dzigbe gome. Van Buren nye ame etɔ̃lia si wodzi le vi atɔ̃ dome. Fofoa Abraham Van Buren nye agbledela kple ahadzraƒe aɖe tɔ. Dadaa ŋkɔe nye Maria Hoes Van Buren, si nye Netherlandstɔ aɖe si ʋu va dukɔa me la tɔgbuiyɔvi. Martin Van Buren de suku le Kinderhook Academy le kɔƒe si me wònɔ me. Le Kinderhook Academy la, ebi ɖe Eŋlisigbe kple Latingbe me. Van Buren do le sukua me esime wòxɔ ƒe 14.

Esi wònye senyala ene

Le ƒe 1796 me la, Van Buren dze dɔwɔwɔ gɔme le Francis Sylvester, si nye senyala si wɔa dɔ le Kinderhook, ƒe senyawo gbɔ kpɔƒe. Ena ɔfisa nɔ dzadzɛ, ewɔa nuŋlɔɖiwo ƒe kɔpi eye wòwɔa dɔ bubuwo. Esime wònɔ dɔ wɔm le afima la, esrɔ̃ nu tso senyawo ŋu. Esi wònɔ Sylvester te ƒe ade megbe la, ezã ƒe mamlɛtɔ tsɔ srɔ̃ dɔ le William P. Van Ness ƒe dɔwɔƒe si le New York City. Van Buren to New York Dukɔa ƒe Senyalawo ƒe Dodokpɔ me le ƒe 1803 me, eye wòzu senyala.

Esi Van Buren va zu senyala vɔ la, etrɔ yi Kinderhook be yeawɔ dɔ abe senyala ene kple nɔviaŋutsu James J. Van Alen le ƒe 1803 me.

Ƒe atɔ̃ megbe la, Van Buren va zu Columbia County ƒe ame teƒenɔla (sedzikpɔla). Ɣeyiɣi aɖeke menɔ anyi si woɖo ɖi na dɔa wɔwɔ o. Eyae nye be Van Buren anɔ afima vaseɖe esime tsitretsiɖeŋuha la nate ŋu atia ame bubu ɖe eteƒe. Van Buren nɔ dɔa me abe ƒe atɔ̃ ene vaseɖe esime woɖee le dɔ me le March 19, 1813 dzi.

Dunyahehe me dɔwɔɖui[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Van Buren nɔ New York teƒe le United States Sewɔtakpekpe me tso ƒe 1821 va ɖo ƒe 1828. Edo le Sewɔtakpekpea me va zu New York ƒe nutodziɖula le ƒe 1829. Le March 5, 1829 dzi esi wòzu nutodziɖula la, Dukplɔla Andrew Jackson tsɔ Van Buren ɖo Dukɔa ƒe Agbalẽŋlɔla, eyata ɣleti eve koe Van Buren nye nutodziɖula.

Tso ƒe 1833 va ɖo ƒe 1837 me la, enye Dukplɔla ƒe kpeɖeŋutɔ. (Jackson gakpɔtɔ nye Dukplɔla le ɣeyiɣi sia me.) Azɔ hã enye Free Soil Party me tɔ vevitɔ eye wòxɔ akɔdada ƒe kpekpeɖeŋu geɖe tso Free Soil Party gbɔ.

Ɣleti ʋee aɖewo ko le Van Buren ƒe dukplɔla nyenye megbe la, gakuxi aɖe do mo ɖa si woyɔna be Dzidziɖedzi si dzɔ le ƒe 1837. Van Buren xɔ dziɖuɖu si seɖoƒe li na dzi se, eye mewɔ nu ɖe eŋu le mɔ si ame geɖe di nu o. Ame geɖe bu fɔe be ganyawo va le gbegblẽm ɖe edzi, eye esia wɔe be amewo megalɔ̃nɛ o. Exɔ megbeŋkɔ "Akunyawɔla Sue" kple "Akpɔkplɔ Dzĩ" le eƒe dunyahehe ayetɔe ta.

Ame ŋutɔ ƒe agbenɔnɔ[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Van Buren ɖe Hannah Hoes, si nye tɔɖiayɔvi, le Dzodze 21, 1807. Wodzi vi atɔ̃ ɖekae: Abraham, John, Martin Jr., Smith, kple Winfield Scott.

Eƒe Ku[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Martin Van Buren xɔ aklãdɔ le ƒe 1861 ƒe adame. Le esia ta la, etsi aba dzi. Le Siamlɔm, 1862 me la, asrãdɔ sesẽ aɖe dze Van Buren dzi eye wòte gbɔdzɔgbɔdzɔ. Van Buren ku le Siamlɔm 24, 1862 dzi le eƒe aƒe me le Kinderhook, New York, le dzidɔ ta. Ƒe 79 ye wòxɔ.

Nyatakakatsoƒewo[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

  1. Lazo, Caroline Evensen (2005). Martin Van Buren. Presidential leaders. Twenty-First Century Books. ISBN 9780822513940. Retrieved January 31, 2010.