John Quincy Adams

Tso Wikipedia

John Quincy Adams (Siamlɔm 11, 1767 – Dzodze 23, 1848) nye United States ƒe dukplɔla adelia. Eyae nye dukplɔla gbãtɔ si nye dukplɔla ƒe viŋutsu.[1] Azɔ hã, Adams ye nye dukplɔla gbãtɔ si woɖe foto, le esi teƒe be woatae.

Adams nye Federalist Party me tɔ eye wònɔ dukplɔla siwo katã do ŋgɔ nɛ ƒe dziɖuɖuwo me. Enye Dukɔa ƒe Agbalẽŋlɔla le James Monroe, si do ŋgɔ nɛ abe dukplɔla ene ƒe kpɔkplɔ te. Edze eƒe subɔsubɔdɔa gɔme esime wòxɔ ƒe 27 pɛ ko le ƒe 1794 me esime Dukplɔla Washington yɔe be United States ƒe Dudɔnunɔla le Netherlands.

Adams xɔ ŋgɔ le aʋa si wowɔ tsɔ tsi tre ɖe kluvinyenye ŋu le Sewɔtakpekpea me.[2] Le ƒe 1838 me, esime wòxɔ ƒe 71 la, eƒo nu ɖe Afrika kluvi siwo nɔ kluviwo ƒe meli si nye Amistad me la nu. Eɖu dzi le nyaa me. Etsɔ nya ɖe Gag Dziɖuɖua ƒe dukplɔse me nɔnɔ hã ŋu le Sewɔtakpekpea me eye wòkpɔe to eɖeɖeɖa me le ƒe 1844 me le ƒe enyi ƒe avuwɔwɔ ɖe eŋu megbe.

Eƒe agbemeŋkeke gbãtɔwo[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Wodzii le ƒe 1767 me le Braintree, Massachusetts. Esi wònye ɖevi la, ekpɔa Bunker Hill ƒe aʋawɔwɔ, si nye Amerikatɔwo ƒe Tɔtrɔ Kpata ƒe aʋawɔwɔ, tso eƒe ƒomea ƒe agble dzi. Esi fofoa John Adams zɔ mɔ yi Europa la, John Quincy yi kplii wòzu eƒe agbalẽŋlɔla. Eva bi ɖe gbe bubuwo dodo me. Le Eŋlisigbe ɖeɖeko megbe la, enya Latingbe kple Fransegbe hã nyuie, eye wònya Netherlandsgbe, Germanygbe, Helagbe, Italygbe, Spaingbe, kple Russiagbe ƒe akpa aɖe.

Eƒe Sukudede[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Eyi Harvard Kɔledzi eye wòzu senyala. Esi wòxɔ ƒe 26 la, woɖoe Subɔsubɔhakplɔla le Netherlands eye emegbe wòyi Berlin. Le ƒe 1802 me la, wotiam be manye United States Sewɔtakpekpe me tɔ. Ƒe ade megbe la, Dukplɔla James Madison tiae be wòanye Dziɖuɖumegã le Russia.

Esi Adams nye Dukɔa ƒe Agbalẽŋlɔla esime James Monroe nye dukplɔla ta la, ewɔ ɖoɖo ɖe Oregon dzi kpɔkpɔ ɖekae ŋu kple United Kingdom eye wòkpe asi ɖe eŋu be woaxɔ Florida tso Spain si. Ekpe asi ɖe Monroe Nufiafia hã wɔwɔ ŋu.

Dukplɔla ƒe ɖoƒe[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

United States Teƒenɔlawo ƒe Aƒea tia Adams be wòanye dukplɔla le esi United States ƒe dukplɔla ƒe tiatia si wowɔ le ƒe 1824 me mena ame aɖeke mexɔ ame akpa gãtɔ le tiatiawɔblɔɖe me o megbe. Ame siwo di be Andrew Jackson naɖu dzi la gblɔ be nubabla aɖe le Adams kple Aƒea ƒe Dukplɔla Henry Clay dome; Adams tsɔ Clay ɖo eƒe Dukɔa ƒe Agbalẽŋlɔla.

Adams de se na U.S. ƒe ŋgɔyiyiwo abe nusi wòyɔ be "Amerikatɔwo ƒe Nuɖoanyi" ƒe akpa aɖe ene. Esia fia be ewɔ mɔdodowo, tɔdzisasrãwo, eye wòzã adzɔ gãwo, alo adzɔ siwo woxena ɖe nusiwo wotsɔ tso duta vɛ ta. Eƒe aɖaŋuɖoɖowo dometɔ aɖewoe nye be woaɖo dukɔa ƒe yunivɛsiti, ƒudzisrafowo ƒe suku, kple dukɔa ƒe ɣletiviŋutinunya ƒe dɔwɔƒe. Adams wɔ avu kple Sewɔtakpekpea zi gbɔ zi geɖe wu alesi Andrew Jackson ƒe akpadzinɔla geɖe melɔ̃ eƒe kpekpeɖeŋu nana dukɔa ƒe gadzraɖoƒe kple adzɔxexe o.

Adams bu le ƒe 1828 ƒe tiatiawɔɣia ɖe Jackson dzi. Wode dzesi tiatia sia le ame ŋutɔ ƒe amedzidzedze siwo ame siwo di be yewoaxɔ ɖoƒea wɔ ɖe wo nɔewo ŋu ta.

Emegbe ƒe agbenɔnɔ[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Adams trɔ yi Massachusetts hena ɣeyiɣi kpui aɖe le eƒe bu megbe. Etrɔ yi Washington D.C. le ƒe 1831 me esi wotiam be manye United States Teƒenɔlawo ƒe Aƒea me tɔ vɔ megbe. Enye amesi tsi tre ɖe kluvinyenye ŋu vevie. Enɔ Sewɔtakpekpea me vaseɖe eƒe kugbe le Dzodze 23, 1848 dzi.

Eƒe ku[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

Le Dzodze 21, 1848 dzi la, Adams xɔ ʋusɔgbɔdɔ le Aƒea ƒe xɔ me. Emu eye wòku le Aƒea me le ŋkeke eve megbe le Dzodze 23, 1848. Exɔ ƒe blaatɔ̃. Enye United States dukplɔla ƒe ku zi 7 lia.

Nyatakakatsoƒewo[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]

  1. "John Quincy Adams Whitehouse biography". Archived from the original on 2006-06-15. Retrieved 2005-07-02. 
  2. Waldstreicher, David (2017-07-11). "Happy Birthday, John Quincy Adams". The Atlantic. Retrieved 2020-08-08.