Matthew Hassan Kukah
matthew Hassan Kukah' (wodzi le 31 Dasiamime 1952) nye bisiɔp fifia le Roma Katoliko Saɖaganutome le Sokoto.
Le Dzome 2020 me la, Papa Francis ɖoe be wòanye Dicastery on Integral Human Development me tɔ.
Ðevimenɔɣi kple sukudede
[trɔ asi le eŋu | trɔ asi le etsoƒe ŋu]Wodzi Bisiɔp Kukah le efdom dzi le Zangon Kataf nutodziɖuɖu nuto me le Kaduna State. Kukah xɔ eƒe gɔmedzesuku le St. Fidelis Gɔmedzesuku, Zagom, emegbe St. Joseph Sue Seminary, Zaria, hafi yi St. Augustine Major Seminary Jos, Plateau State, afisi wòsrɔ̃ Xexemenunya kple Mawunya le. Woɖo Kukah Katoliko Nunɔla le December 19, 1976. Kukah de Ibadan Yunivɛsiti hã, afisi wòxɔ Subɔsubɔhawo Ŋuti Nusɔsrɔ̃ ƒe ɖaseɖigbalẽ le. Kukah xɔ Mawunyenye ƒe Dzeside hã le Pontifical Urban University, Rome le ƒe 1976 me, eye emegbe wòxɔ master ƒe ɖaseɖigbalẽ le Ŋutifafa Nusɔsrɔ̃ me, le Bradford Yunivɛsiti, United Kingdom le ƒe 1980. Kukah ƒe sukudede wu enu kple PhD le London Yunivɛsiti ƒe School of Ɣedzeƒe kple Afrika Nusɔsrɔ̃ (SOAS) le ƒe 1990 me. Le ɣeyiɣi aɖe si womegblɔ o me la, esrɔ̃ nu le Oxford Yunivɛsiti, le Oxford, le Oxfordshire, England, United Kingdom, eye wòsrɔ̃ nu le Harvard Yunivɛsiti hã, le Cambridge, Massachusetts, le Greater Boston, le United States.
Le ƒe 1999 kple 2001 dome la, enye Nigeria ƒe Amegbetɔ ƒe Gomenɔamesiwo Dzidada Ŋuti Numekuku Dɔwɔha me tɔ. Tsɔ kpe ɖe dɔ si wòwɔ abe saɖaganunɔla ene le Saint Andrews ƒe saɖagaƒe si le Kakuri, Kaduna tso ƒe 2004 vaseɖe esime woɖoe be wòanye bisiɔp la, enye agbalẽŋlɔla na Dukɔa ƒe Dunyahehe me Ðɔɖɔɖo Takpekpe (ƒe 2005) eye tso ƒe 2005 me la, enye zimenɔla na... Ogoni-Shell ƒe Dzadzraɖo. Gakpe ɖe eŋu la, le ƒe 2007 kple 2009 dome la, ewɔ dɔ le kɔmiti si Nigeria dziɖuɖua ɖo be woawɔ ɖɔɖɔɖo le tiatiawɔblɔɖe me hã me.
This Day News ka nya ta tso Mama Janet Hauwa Kukah, bisiɔp la dada, si wodzi le June, 1934 me si woɖi ɖe Anchuna, Zangon Kataf Nutome Dziɖuɖu Nutoa me, eye ame ŋkuta geɖewo va eye ame bubuwo hã ɖo woƒe babadonamenyawo ɖa.